De Eenduidige en de Meerduidige Aya’s
Alle lof behoort toe aan Allah, de Heer van de werelden. Van Hem ontvangen wij de gunsten en Hij heeft de Perfecte Eigenschappen. Moge Allah de rang en de eer van onze Meester Moehammed en van zijn Moslim Familie en Metgezellen verhogen en ons beschermen tegen datgene wat hij voor ons vreesde.
Dienaren van Allah, ik adviseer jullie en mijzelf om gehoorzaam te zijn aan Allah, Wiens Grootsheid niet te vergelijken is met de schepsels, en Degene Die vrij is van alle imperfectie.
Allah zei in Soerat Èl ^Imraan Aya 7:
﴿ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ﴾
Wat betekent: [Allah is Degene Die het Boek naar de Profeet heeft gezonden. Daarin zijn Moehkam Verzen die volledig duidelijk zijn, zij zijn de basis van het Boek. Er zijn ook andere Moetashabih Verzen die voor meer uitleg vatbaar zijn. Degenen in wiens harten een neiging is om af te wijken van het juiste geloof, houden vast aan de meerduidige betekenis om daarmee verdeeldheid te zaaien en om de Koran volgens hun eigen mening uit te leggen. Niemand kent de verborgen betekenissen van de Aya’s behalve Allah. En degenen die gedegen geschoold zijn in de godsdienstige kennis, zeggen: “Wij geloven in de Koran, het is in het geheel geopenbaard door Allah, zowel de eenduidige als de meerduidige Aya’s.” En niemand kan de boodschap begrijpen behalve de mensen die het juiste begrip hebben.]
In deze Aya (Koranvers) heeft Allah ons laten weten dat de Koran twee soorten verzen bevat, de eenduidige verzen (de Moehkamaat) en de meerduidige verzen (de Moetashabihaat). De eenduidige Koranverzen, de Moehkamaat, hebben een duidelijke betekenis. Dus volgens de regels van de Arabische taal hebben deze verzen maar één duidelijke betekenis. Dit is bijvoorbeeld het geval in de Aya 4 uit de Soera al-Iglaas, waarin Allah zei:
﴿ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴾
Wat betekent: [En Hij heeft geen gelijke.]
Allah zei ook in de Soera Esj-Sjoeraa (سورة الشورى), Aya 11:
﴿ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ﴾
Wat betekent: [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.]
Zoals in het Koranvers is aangegeven, heeft Allah de Moehkamaat verzen, de eenduidige verzen, de basis van de Koran genoemd. Daarmee wordt bedoeld dat deze eenduidige verzen de basis vormen voor de uitleg van de Moetashabihaat verzen, de meerduidige verzen. De meeste verzen van de Koran zijn eenduidig, Moehkamah.
Voor de Moetashabihaat verzen geldt dat het niet onmiddellijk duidelijk is welke betekenis het heeft vanuit de Arabische taal gezien. Deze verzen kunnen dus op meerdere manieren begrepen worden, en het is dus vanuit de Arabische taal gezien mogelijk dat het meerdere betekenissen heeft. Om te begrijpen wat de correcte betekenis is, zijn wij afhankelijk van experts. Dit zijn de specialisten die veel Islamitische kennis hebben en die de Arabische taal zeer goed beheersen, zodat zij via die kennis de correcte betekenis kunnen achterhalen. Niet iedereen kan dus zomaar de Koran lezen en het uitleggen, dat kunnen alleen de geleerde Moslims.
Dit geldt bijvoorbeeld voor een gedeelte van Aya 5 van Soerat Taha, waar Allah de volgende woorden in openbaarde:
﴿ ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ ﴾
[Er-Rahmanu ^alal-^arshi-stawaa]. Deze Aya betekent: [De Genadige God heeft de Troon aan Zijn Macht (Arabisch: Al-^Arsh, العرش) onderworpen en heeft hem beschermd tegen vallen.]
Omdat het woord istawaa in de Arabische taal vijftien verschillende dingen kan betekenen, is de expertise van de geleerden hier nodig om de correcte betekenis van dit vers te kunnen achterhalen.
Voor het achterhalen van de betekenis van een meerduidige tekst in de Koran zijn er twee verschillende Islamitisch methodes, en beiden zijn correct. De methode die gebruikt werd door de meesten van de Salaf, de Moslims in de eerste 3 eeuwen na de Profeet, was om een algemene betekenis te geven aan de meerduidige verzen. Hierbij haalden zij hun informatie uit de eenduidige verzen uit de Koran, en zij waren er van overtuigd dat de meerduidige verzen een betekenis hadden die passend is voor de Grootsheid en de Perfectie van Allah. Zij hebben nooit gekozen voor de eerste betekenis die in hen op kwam. Dus als zij het gedeelte van Aya 5 van Soerat Taha hoorden:
﴿ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ﴾
Dan verwezen zij als eerste naar de eenduidige Aya 11 van Soerat Esj-Sjoeraa:
﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ﴾
Dit betekent: [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.] Door dit eenduidige vers gaven zij het woord istawaa een algemene en passende betekenis. Zij zeiden: “Allah deed de istawaa op een manier die passend voor Hem is, en het is onmogelijk dat dit zitten of plaatsnemen zou betekenen, want Allah is niet vergelijkbaar met de schepselen”. Dit punt is ook zo uitgelegd door Imam Ash-Shafi^iey, moge Allah hem belonen:
"ءامنت بما جاء عن الله على مراد الله وبما جاء عن رسول الله على مراد رسول الله".
Wat betekent: “Ik geloof dat hetgeen wat van Allah kwam de betekenis heeft die Allah bedoelde, en dat wat van de Boodschapper van Allah kwam de betekenis heeft die de Boodschapper van Allah bedoelde.” Wat hij hiermee bedoelde is dat de betekenis van de religieuze teksten niet achterhaald kan worden door het volgen van iemands eigen mening of waanideeën. Voorbeelden van zulke waanideeën zijn het toeschrijven van zintuigen of lichaamseigenschappen aan Allah, wat totaal onmogelijk is.
De tweede methode van het achterhalen van de betekenis van meerduidige verzen van de Koran is van de Galaf, de Moslim geleerden die leefden na de eerste drie eeuwen. Zij hebben gedetailleerde betekenissen van deze verzen gegeven, met specifieke uitleg die in overeenstemming is met de Arabische taal. Ook zij hebben niet de meest voor de hand liggende betekenis gelijk gegeven, en daarmee volgden zij dus de methode van de Salaf.
Dus zowel de Salaf als de Galaf hebben niet gekozen voor het gebruik van de letterlijke betekenissen. Dus bij het voorbeeld dat we eerder gegeven hebben, “Er-Rahmanoe ^alal-^arshi-stawaa”, wat betekent [De Genadige God heeft de Troon aan Zijn Macht onderworpen en heeft hem beschermd tegen vallen.], hebben zij dit ook niet gedaan. De meeste van de geleerden onder de Salaf hebben gezegd dat het woord istawaa hier bedoeld is zonder een hoe en zonder een manier waarop. Dit betekent dat zij het woord istawaa uitleggen op een manier die past bij de Grootsheid en Perfectie van Allah. En het kan volgens de Salaf niet uitgelegd worden op een manier die passend zou zijn voor de schepselen, dus het kan niet uitgelegd worden als zitten, plaatsnemen of er boven zijn.
Volgens de methode van de Galaf is het woord istawaa met een specifiekere betekenis uitgelegd, en deze geleerden hebben gezegd dat het de betekenis heeft van qahara (Zijn overweldigende Macht aantonend) hafidha (beschermen) and 'abqa (behoeden). Dit hebben zij zo uitgelegd omdat het woord istawaa deze betekenissen heeft in het Arabisch, en deze betekenissen ook overeenstemmen met de eenduidige verzen van Allah:
﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ﴾
Wat betekent: [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.] en:
﴿ وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۖ﴾
Wat betekent: [Hij is Degene met een ongeëvenaarde Macht over Zijn schepselen.] Dit laatste is de betekenis van Aya 18 van Soerat El-En^aam.
Sommige mensen met kwaadaardige bedoelingen hebben beweerd dat “ta’wiel, het interpreteren, verboden is, en dat de Salaf, de Moslims uit de eerste drie eeuwen, dit niet deden”. Deze bewering is onjuist en daarom moet deze verworpen worden. Want hoe kan deze bewering juist zijn, als hier overlevering over zijn die Sahieh en dus zeer betrouwbaar zijn? Ibn ^Abbaas bracht water naar de Profeet, moge Allah zijn eer en rang verhogen, zodat hij daarmee de Woedoe’ kon doen. Toen zei de Profeet: “Wie heeft dit gedaan?” Ibn ^Abbaas antwoorde: “Ik deed dat, O Boodschapper van Allah.” Waarop de Profeet zei: “Allah schenk hem de kennis van het geloof en de ta’wiel (interpretatie).” Dus als interpretatie een verboden zaak zou zijn in de Islam, dan had de Profeet deze Smeekbede niet voor Ibn ^Abbaas gedaan.
Het verbieden van interpretatie leidt ook tot tegenstrijdigheden in de uitleg van verschillende delen van de Koran. Als iemand de woorden in Soerat El-Hadied Aya 4:
﴿وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ﴾
“wa hoewa ma^akoem 'ayna maa koentoem” zou uitleggen met de betekenis die het lijkt te hebben, dan zou die persoon zeggen: [… en Hij is bij jou, waar je ook bent…]. En hiermee zou die persoon dus letterlijk geloven dat Allah bij iedereen is. Als die persoon gelooft dat Allah werkelijk op een aangewezen plek is, en hij ook het vers “Ar-Rahmanu ^ala l-^arshi-stawa”, wat betekent [De Genadige God heeft de Troon aan Zijn Macht onderworpen en heeft hem beschermd tegen vallen], letterlijk neemt en gelooft dat Allah op de Troon zit, dan zijn deze twee verzen met elkaar in conflict. Want die persoon beweert dan dat Allah op de Troon is, maar ook dat Hij in alle richtingen bij alle personen op de aarde is. En hierdoor zijn de twee betekenissen die deze persoon had gegeven dus niet in overeenstemming met elkaar. God verhoede! Er kunnen geen tegenstellingen zijn in de Koran.
Heeft Allah de volgende woorden niet geopenbaard?:
﴿ أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ ۚ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا ﴾
Wat betekent: [Zullen zij dan niet nadenken over de Koran? Als het van een andere bron zou komen dan Allah, dan zouden zij er zeker vele tegenstrijdigheden in hebben gevonden.] (Soerat En-Nisaa' Aya 82)
Als iemand de genoemde verzen uitlegt met de betekenis van het eenduidige vers [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.] in het achterhoofd, dan komt die persoon tot de juiste betekenis. Want dan begrijpt hij dat de betekenis van istawaa is dat het de Macht van Allah weergeeft. Of hij zegt simpelweg “Het heeft een betekenis die passend is voor Allah” en hiermee verwerpt deze persoon alle waanideeën dat Allah op een plaats zou zijn, zit of plaatsneemt op de Troon. En die persoon zou begrijpen van de tekst: “wa huwa ma^akoem 'ayna ma koentoem” dat dit niet letterlijk betekent dat Allah bij ieder persoon is, maar dat Allah afweet van ieder persoon en weet van hun doen en laten. Op deze manier is een persoon veilig en zal hij beschermd zijn in het Hiernamaals, want hij heeft zich aan de eenduidige betekenis van de andere Aya gehouden:
﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ﴾
Wat betekent: [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.]
Wat zal de persoon die interpretatie verbiedt zeggen over de informatie die Allah over de Profeet Ibrahiem, vrede zij met hem, gaf:
﴿ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهْدِينِ ﴾
“'innie dhahibon 'ilaa Rabbie sayahdien” (Soerat Es-Saaffaat Aya 99)?
Deze woorden lijken op het eerste gezicht het volgende te betekenen: “Ik ga naar mijn Heer, Hij zal mij leiden”. Ibrahiem was op dat moment op weg naar Palestina, zou de persoon die deze betekenis letterlijk neemt dan geloven dat Allah in Palestina leeft? Of zal hij ta’wiel doen voor dit vers en het uitleggen in overeenstemming met de Aya [Niets lijkt op Hem op geen enkele manier of wijze.] en andere eenduidige verzen? De correcte betekenis van
﴿ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهْدِينِ ﴾
“'innie dhahibon 'ilaa Rabbie sayahdien” is dus niet “Ik ga naar mijn Heer”, maar “Ik ga naar elke plaats waar mijn Heer mij naar toe stuurt”.
Wanneer je dus een Aya uit de Koran hoort waarvan de betekenis in tegenstrijd lijkt te zijn met een Aya met een eenduidige betekenis, trek dan niet snel een conclusie over de betekenis als je de Tafsier (de correcte uitleg) nooit geleerd hebt van een goede geleerde. In dat geval moet je zeggen: “Het heeft een betekenis die gepast is voor Allah” en verwijs je naar eenduidige Aya’s uit de Koran. Neem niet gelijk de letterlijke betekenis van meerduidige verzen aan die in je op komt, want dit kan jou misleiden en jou een vergelijking laten maken tussen Allah en Zijn schepselen. Moge Allah As-Sayyid 'Ahmad Ar-Rifa^iyy Al-Kabier belonen, die heeft gezegd:
"صونا عقائدكم من التمسك بظاهر ما تشابه من القرءان والسنة فإن ذلك من أصول الكفر".
Wat betekent: “Bescherm jezelf tegen het aannemen van de letterlijke betekenissen van de meerduidige Aya’s van de Koran en de Ahadieth, want dit leidt tot het begaan van koefr, het ongeloof.”
Ik vraag Allah om vergeving voor jullie en voor mijzelf.